Fearless Innovator #3: Tư duy đổi mới sáng tạo - chìa khóa để không bị bỏ rơi khỏi thị trường

Nhân vật: Chị Mai Lê (Molly), CEO Keller Williams Vietnam, Co-Founder Starling Asia, Phó Chủ tịch Liên minh Blockchain Việt Nam (VBU). 

Trong bối cảnh sự phát triển của nền kinh tế số đang diễn ra ở quy mô toàn cầu, các doanh nghiệp không ngừng nỗ lực đổi mới sáng tạo, tăng hiệu suất làm việc, đã thúc đẩy những thay đổi trong công nghệ một cách nhanh chóng.

Doanh nghiệp đổi mới sáng tạo và đổi mới sáng tạo mở trên thế giới và tại Việt Nam

Với những tiến bộ trong công nghệ, thông tin và truyền thông, tiến trình đổi mới sáng tạo (ĐMST) đang phát triển ngày càng nhanh. Theo EU Open Innovation Strategy and Policy Group, sự phát triển của ĐMST có thể được chia thành 3 giai đoạn chính: ĐMST Đóng, ĐMST mở và Hệ sinh thái ĐMST Mở. ĐMST Mở là sự kết hợp của tiếp nhận nguồn tri thức bên ngoài tổ chức, thương mại hoá các nguồn tri thức và kết hợp với các đối tác bên ngoài. ĐMST Mở giúp doanh nghiệp tận dụng tối đa chi phí, đẩy nhanh thời gian tung sản phẩm ra thị trường, gia tăng sự khác biệt và tạo ra dòng doanh thu mới cho công ty.

“84% quản lý cấp cao trên toàn cầu nói rằng ĐMST mở là quan trọng đối với chiến lược tăng trưởng trong tương lai của họ” - theo Báo cáo đổi mới sáng tạo 2022 của BambuUP.

Trung Quốc được xem là đối thủ trực tiếp của Thung lũng Silicon về ĐMST. Với lợi thế là nguồn nhân lực chất lượng cao, thị trường nội địa rộng lớn và tốc độ thương mại hoá cao. Nhận thức rõ về tầm quan trọng của ĐMST, Trung Quốc đẩy mạnh hoạt động R&D tại quốc gia này. Năm 2021, quốc gia tỷ dân này đã đầu tư 8,8 tỷ USD vào Thiết bị bán dẫn so với 1,3 tỷ USD của Mỹ để có thể độc lập hơn khi phát triển công nghệ cao và để không phụ thuộc vào nguồn cung của từ Mỹ như trước đây. 

Việt Nam có hiệu quả hoạt động ĐMST trên cả mong đợi so với mức GDP của quốc gia. Đồng thời, nước ta nắm giữ kỷ lục có chỉ số ĐMST vượt trội hơn mức độ phát triển liên tục trong 12 năm, được WIPO đánh giá có tốc độ bắt kịp ĐMST nhanh nhất trong các nhóm có nền kinh tế có mức thu nhập trung bình thấp, chỉ sau Ấn Độ, Việt Nam được nhận định là ngôi sao đang lên tại khu vực Đông Nam Á.

“Vingroup mở giải thưởng VinFuture thu hút các ý tưởng sáng tạo toàn cầu. Mặc dù trong tập đoàn, Vingroup đã có rất nhiều những hoạt động nghiên cứu, nhưng họ đầu tư thêm giải thưởng VinFuture để kêu gọi thêm nhiều nhân tài chia sẻ những ý tưởng mới mẻ có tính quốc tế hơn. Các doanh nghiệp lớn họ đều đã có những hoạt động R&D để dự phòng trước những thiếu hụt về ý tưởng, giải pháp không chỉ cho nội tại doanh nghiệp mà còn cho xã hội, cộng đồng.” - chị Mai Lê chia sẻ 

Việt Nam đã đạt được những thành tựu đáng chú ý trong lĩnh vực ĐMST, và đã nhận được đánh giá cao từ các tổ chức quốc tế uy tín về khả năng ĐMST. Trong 8 tháng đầu năm 2022, Việt Nam đã cấp tổng cộng 116 bằng sáng chế, bao gồm cả bằng sáng chế và giải pháp hữu ích. Số lượng bằng sáng chế đã tăng lên 127% so với cùng kỳ năm 2021, và tỷ lệ bằng mới chiếm 24% tổng số đơn nộp. Đồng thời, số lượng đơn đăng ký cũng đạt 489 đơn, tăng 131% so với cùng kỳ. Hà Nội đang dẫn đầu cả nước về số lượng bằng sáng chế và đơn đăng ký sáng chế, tiếp theo là TP. Hồ Chí Minh. (nguồn: NSSC - Trung tâm Hỗ trợ khởi nghiệp sáng tạo Quốc gia tổng hợp năm 2022, Asian Development Bank, StartupBlink ecosystem report)

Góc nhìn của chuyên gia về “mức độ sợ hãi" của doanh nghiệp khi đổi mới

Mặc dù thị trường ĐMST và ĐMST mở đã ghi nhận những con số khả quan, nhiều doanh nghiệp vẫn tỏ ra lưỡng lự khi muốn thực hiện các biện pháp đổi mới và thay đổi. Lý do của sự dè chừng là vì tác động của việc thay đổi sẽ rất lớn thời gian, con người và tài chính gần như sẽ ảnh hưởng đến toàn bộ hoạt động vận hành của công ty. 

“Dùng từ sợ hãi có phần hơi quá, doanh nghiệp nào cũng muốn đổi mới sáng tạo. Nhưng doanh nghiệp càng lớn thì càng thận trọng hơn trong chuyện đổi mới, vì thay đổi lớn, đánh đổi lớn.” - Chị Mai Lê nhận định. 

Trong bảng xếp hạng về ĐMST toàn cầu (GII) 2022 do WIPO công bố, Việt Nam xếp hạng 48/132 quốc gia và nền kinh tế giảm 4 bậc so với năm 2021. Nằm trong Top 50 toàn thế giới và đứng thứ 2 trong nhóm 36 nền kinh tế thu nhập trung bình thấp, vụt mất vị trí đứng đầu các nước có mức thu nhập trung bình thấp vào tay Ấn Độ. 

Dựa trên báo cáo của VCCI, chỉ có dưới 10% các công ty khởi nghiệp trên toàn quốc đạt được thành công. Trong số này, hơn 60% các doanh nghiệp thất bại do gặp khó khăn trong việc tìm kiếm khách hàng, trong khi 42% doanh nghiệp phá sản do vấn đề liên quan đến sản phẩm. Mỗi doanh nghiệp đều có các thế mạnh riêng, và để đi xa hơn trong thời gian dài, việc kết nối với các thế mạnh từ nhiều bên khác nhau là rất quan trọng. Không có một công ty hay tập đoàn nào có thể chiếm lĩnh và tiên phong trong tất cả các lĩnh vực. Do đó, các doanh nghiệp cần bổ sung nguồn lực từ bên ngoài và kết hợp với nội lực bên trong để nâng cao phát triển sản phẩm và tăng khả năng cạnh tranh. Điều này sẽ giúp các công ty không còn "sợ hãi" khi thực hiện Đổi mới sáng tạo và áp dụng công nghệ vào hoạt động kinh doanh.

Marketplace về sở hữu trí tuệ là một giải pháp cấp thiết

“Nếu như có một marketplace giúp cho việc định giá sản phẩm đấy thì sẽ rất tốt cho các doanh nghiệp vì marketplace sẽ xóa được nhiều rào cản ở trong ngành đổi mới sáng tạo như thời gian nghiên cứu, tốc độ cập nhật.” Chị Mai Lê nhận định.

BambuUP nhận thức được tầm quan trọng của sở hữu trí tuệ trong thời đại hiện đại, đã phát triển một nền tảng gọi là Innovation Marketplace - Sàn thương mại Đổi mới sáng tạo Mở. Mục tiêu của nền tảng này là tạo ra sự kết nối giữa Nhà cung cấp giải pháp Đổi mới sáng tạo và Người tìm kiếm giải pháp Đổi mới sáng tạo thông qua hệ thống hiển thị các giải pháp. Innovation Marketplace cho phép các doanh nghiệp tại Việt Nam tiếp cận một số lượng lớn các bằng sáng chế có sẵn một cách dễ dàng. Đây là cách giúp doanh nghiệp nhanh chóng đạt được lợi thế cạnh tranh trong thị trường tương ứng.

Bằng sáng chế đóng vai trò rất quan trọng đối với đổi mới sáng tạo mở bởi vì chúng được coi là một phần thưởng ghi nhận thành quả của những người sáng lập và các nhà phát triển. Phần thưởng ấy được trao khi cá nhân hay hệ thống phát triển và đưa ra thị trường những sản phẩm hoặc dịch vụ mới, đồng thời đảm bảo rằng họ không bị sao chép hoặc pháp lý hóa bởi những người khác. Có lẽ đã tới lúc xếp hạng các công ty đổi mới sáng tạo theo số lượng Bằng sáng chế và giá trị thương mại các Bằng sáng chế đó.

Điều này thúc đẩy đổi mới sáng tạo mở bởi vì nó tạo ra một môi trường cạnh tranh lành mạnh và khuyến khích các nhà phát triển cải tiến và tạo ra các sản phẩm hoặc dịch vụ mới hơn các sản phẩm đã có trên thị trường. 

Đổi mới sáng tạo cần sự bài bản và bền bỉ

Trong thời đại công nghiệp 4.0 hiện nay, nếu không có tư duy đổi mới sáng tạo thì sẽ nhanh chóng bị bỏ lại phía sau. Hàng ngày, mọi lĩnh vực trên toàn cầu đều được cập nhật, nếu nhà lãnh đạo không có sự đầu tư, quan sát hay tư duy, doanh nghiệp họ rất nhanh chóng bị tụt hậu. 

“Tại Keller Williams, chúng tôi phản hồi hàng ngày các thông tin từ vùng và được tiếp nhận, cập nhật sự thay đổi về công nghệ mỗi tuần từ quốc tế, với tinh thần “tiến hóa mỗi ngày” để các ứng dụng trong hệ sinh thái “thông minh hơn, đơn giản hơn, nhân văn hơn”. - CEO Keller Willams Việt Nam - Chị Mai Lê - nói về tốc độ cập nhật công nghệ ở tập đoàn toàn cầu.

Trên thế giới, từ những thế kỷ trước đến nay, chúng ta đã chứng kiến rất nhiều cuộc “xóa sổ” thương hiệu, từ thương hiệu nhỏ đến lớn vì họ không theo kịp đổi mới sáng tạo. 

“Thông điệp Fearless Innovation của BambuUP có vai trò quan trọng trong việc nêu lên một chủ đề lớn, tạo sự nhận biết trên thị trường, cho những nhà sáng chế, lãnh đạo doanh nghiệp về tầm quan trọng của việc phải có bằng sáng chế, để có thể bước vào cuộc cạnh tranh toàn cầu” - Chị Mai Lê chia sẻ.

Hoạt động đăng ký sở hữu trí tuệ, hay đổi mới sáng tạo là rất cần thiết. Những bản quyền trong hoạt động kinh doanh sản xuất ở Việt Nam đang còn rất ít. Nếu có một thứ có thể đo lường, thì chúng ta cũng sẽ thấy được sự thiếu hụt của bằng sáng chế trên thị trường Việt Nam.

—-----------------

“Fearless Innovator” là series do BambuUP thực hiện, nhằm tôn vinh những đóng góp và tri ân những người làm khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo tại Việt Nam!.

Thông qua series này, chúng tôi mong muốn truyền tải tinh thần VỮNG TÂM ĐỔI MỚI đến với các nhà lãnh đạo và nhà hoạt động đổi mới sáng tạo tại Việt Nam. Bên cạnh công tác về tinh thần, chủ doanh nghiệp, startup founders cần trang bị cho mình kiến thức về sở hữu trí tuệ để giúp doanh nghiệp tiến nhanh - tiến chắc - tiến xa trên con đường phát triển của mình.

Hiện các giải pháp sáng chế đã có mặt trên BambuUP Innovation Marketplace, truy cập để xem thêm TẠI ĐÂY