📖 MỤC LỤC BÀI VIẾT 📖
Nhật Bản - quốc gia dẫn đầu châu Á về chuyển đổi kinh tế xanh, một hình mẫu đầy cảm hứng khi nói đến sự kết hợp giữa phát triển kinh tế và phát triển bền vững.Việt Nam liệu có thể bước vào “thế mới, lực mới, gia tốc mới” trong công cuộc chuyển đổi xanh? Tuần này bản tin Innovations of The Week mang tới 4 giải pháp sản xuất xanh từ Nhật Bản!
>>>Xem thêm: Tín Chỉ Carbon Là Gì? Thị Trường Tín Chỉ Carbon Ở Việt Nam
1. LIMEX – giải pháp thay thế nhựa và giấy làm từ đá vôi
LIMEX, một giải pháp đột phá trong việc thay thế nhựa và giấy, đã được phát triển bởi TBM Co., Ltd., một công ty khởi nghiệp Nhật Bản được thành lập vào năm 2011 bởi Nobuhiro Sasaki.
Theo thông tin từ Bloomberg, LIMEX thay thế nguyên liệu truyền thống như gỗ và nước bằng đá vôi, góp phần giảm thiểu áp lực lên tài nguyên thiên nhiên.
Những tính năng này đã thu hút được sự quan tâm và phản hồi tích cực từ cộng đồng doanh nghiệp và cơ quan chính phủ, như đã được nêu trên trang japan.go.jp.
Theo TBM, nếu chỉ cần 5% lượng giấy tiêu thụ trên toàn cầu được sản xuất từ đá vôi, chúng ta có thể tiết kiệm được lượng nước tương đương với nhu cầu hàng năm của 220 triệu người. Hơn nữa, công nghệ sản xuất giấy từ đá vôi này cũng giúp giảm 20% lượng khí thải nhà kính so với phương pháp sản xuất truyền thống.
>>>Xem thêm: Đổi Mới Sáng Tạo Mở (Open Innovation): Mô Hình Đột Phá Giúp Tăng Tốc Đổi Mới Sáng Tạo
Sản phẩm LIMEX có thể được sử dụng để sản xuất bao bì, túi nhựa, hộp đựng thực phẩm, và các sản phẩm dùng một lần, từ đó góp phần giảm thiểu rác thải nhựa. Trong ngành in ấn, LIMEX được ứng dụng để sản xuất danh thiếp, tờ rơi, sổ sách hay menu nhà hàng – những sản phẩm yêu cầu độ bền cao và khả năng chống thấm nước. Ngoài ra, LIMEX còn có thể trở thành vật liệu xây dựng với độ bền vượt trội, phù hợp cho việc sản xuất gạch, tấm ốp, hay các sản phẩm trang trí nội thất.
Nhà sáng lập TBM, Nobuyoshi Yamasaki, cho rằng LIMEX là câu trả lời cho những quan ngại về tình trạng phá rừng và thiếu nước sạch, khi nhu cầu dùng giấy dự kiến sẽ tăng gấp đôi vào năm 2030.
“Vật liệu của chúng tôi sẽ trở nên hữu ích tại những nơi đang phải đối mặt với tình trạng gia tăng dân số và thiếu nước sạch trên thế giới,” Yamasaki chia sẻ trong một cuộc phỏng vấn tại trụ sở của TBM ở quận Ginza, Tokyo.
Hiện nay, LIMEX đã được sử dụng bởi hơn 8.000 công ty và tổ chức có ý thức cao về việc giảm thiểu tác động đến môi trường.
Việt Nam có tiềm năng lớn trong việc ứng dụng công nghệ tương tự LIMEX, nhờ nguồn tài nguyên đá vôi phong phú với hơn 350 mỏ đá vôi, trong đó 274 mỏ đã được khảo sát và trữ lượng ước tính lên tới 47,5 tỷ tấn.
Đá vôi hiện chiếm tới gần 20% diện tích lãnh thổ phần đất liền nước ta, tương đương với khoảng 60.000 km², tạo ra cơ hội lớn cho việc phát triển và ứng dụng các công nghệ sản xuất bền vững. Việc sử dụng đá vôi trong sản xuất không chỉ giúp giảm thiểu tác động đến môi trường mà còn tạo ra nhiều cơ hội kinh tế mới cho ngành công nghiệp vật liệu xanh.
Các sản phẩm từ LIMEX có thể được áp dụng rộng rãi trong các ngành công nghiệp như bao bì, in ấn, và xây dựng, từ đó thúc đẩy nền kinh tế tuần hoàn và bảo vệ môi trường.
Đây sẽ là cơ hội quý báu để các doanh nghiệp được lắng nghe chia sẻ từ TBM, tìm hiểu sâu hơn về quy trình sản xuất, công nghệ của LIMEX, cũng như kinh nghiệm phát triển các sản phẩm bền vững. Đoàn doanh nghiệp Việt Nam sẽ có cơ hội tiếp cận trực tiếp công nghệ, tạo điều kiện thúc đẩy hợp tác và tìm kiếm phương pháp áp dụng giải pháp này vào thị trường trong nước.
Với tiềm năng và nguồn tài nguyên phong phú, việc học hỏi và áp dụng công nghệ LIMEX sẽ không chỉ giúp Việt Nam giảm thiểu tác động đến môi trường mà còn mở ra nhiều cơ hội phát triển kinh tế bền vững trong tương lai.
2. Chất thải thực vật cũng có thể tái chế thành nhựa sinh học
Trong bối cảnh toàn cầu đang phải đối mặt với cuộc khủng hoảng ô nhiễm nhựa, Bioworks Corporation, một công ty khởi nghiệp tại Kyoto, Nhật Bản, đã nỗ lực phát triển các giải pháp nhựa sinh học từ chất thải thực vật.
PlaX™ không chỉ thân thiện với môi trường mà còn có nhiều ưu điểm vượt trội so với nhựa truyền thống. Được thiết kế để phân hủy sinh học, sản phẩm này không thải ra các chất độc hại trong quá trình phân hủy, từ đó giảm thiểu tác động tiêu cực đến môi trường.
Quy trình sản xuất PlaX™ bắt đầu bằng việc chuyển đổi chất thải thực vật thành PLA (axit polylactic) thông qua quá trình lên men. Trong quá trình này, tinh bột từ các cây trồng được chuyển hóa thành đường, sau đó được lên men để sản xuất axit lactic, và cuối cùng polymer hóa để tạo ra PLA. Nhựa sinh học này còn có thể được cải thiện bằng các phụ gia chiết xuất từ thực vật, giúp nâng cao hiệu suất và tính năng sản phẩm.
Nhựa sinh học PlaX™ sở hữu nhiều đặc tính ưu việt như kháng khuẩn và khả năng chịu nhiệt tốt, giúp mở rộng ứng dụng trong nhiều lĩnh vực từ bao bì thực phẩm, đồ gia dụng cho đến dệt may. Bioworks không chỉ nhấn mạnh đến tính bền vững qua các nguyên liệu thô mà còn cam kết phát triển một nền kinh tế tuần hoàn. PlaX™ được thiết kế để phân hủy sinh học, biến đổi thành nước và CO2 thông qua hoạt động của vi sinh vật.
Hơn nữa, nó còn tương thích với các phương pháp tái chế hóa học, cho phép thu hồi và sản xuất lại nguyên liệu từ chất thải. Cách tiếp cận này không chỉ giúp giảm thiểu chất thải mà còn giảm đáng kể lượng khí thải CO2 trong quá trình sản xuất và xử lý so với các vật liệu truyền thống.
>>>Xem thêm: “Mỏ vàng” giấu sau những chai nhựa cũ
Công nghệ sản xuất nhựa sinh học từ chất thải thực vật không chỉ giúp giảm thiểu ô nhiễm mà còn góp phần xây dựng nền kinh tế tuần hoàn.
Với tiềm năng và nhu cầu ngày càng tăng về giải pháp bền vững, Việt Nam hoàn toàn có thể học hỏi từ mô hình của Bioworks và các startup khác trong lĩnh vực nhựa sinh học. Đầu tư vào công nghệ sản xuất nhựa sinh học không chỉ là giải pháp hiệu quả để giải quyết vấn đề ô nhiễm mà còn là cơ hội để phát triển kinh tế bền vững, từ đó bảo vệ môi trường cho các thế hệ tương lai.
3. Ống hút xanh làm từ lúa mạch tự nhiên
Trong xu hướng hạn chế sử dụng đồ nhựa, hướng tới mục tiêu phát triển bền vững của Liên Hợp quốc, ống hút lúa mạch trở thành một sản phẩm phổ biến tại tỉnh Fukui. Chuyên sản xuất và kinh doanh bột lúa mạch, mạch nha và nhiều sản phẩm liên quan, công ty Omugi Club bắt đầu đưa ống hút lúa mạch ra thị trường từ cuối năm 2021.
Cách đây 20 năm, khi còn là một nhân viên chăm sóc trẻ, bà đã dẫn lũ nhóc ở trường mẫu giáo đến cánh đồng lúa mạch của gia đình, tại đây, bà dạy chúng cách làm ống hút. Sau khi rời bỏ công việc chăm sóc trẻ, vào năm 2010, bà cùng chồng Noritsugu (59 tuổi) thành lập công ty Omugi Club. Trong lúc phục vụ trà lúa mạch cho khách hàng, bà cũng đã mang ống hút lúa mạch cho khách sử dụng.
Đứng đầu công ty là Hiromi Shigehisa, người đã lấy cảm hứng từ những trải nghiệm cá nhân trong việc giáo dục trẻ em về thiên nhiên và sự bền vững. Sau nhiều năm hoạt động trong lĩnh vực chế biến thực phẩm, công ty đã quyết định mở rộng sang sản xuất ống hút từ thân lúa mạch vào năm 2019, nhằm đáp ứng nhu cầu ngày càng cao về các sản phẩm thay thế thân thiện với môi trường.
Sản phẩm ống hút lúa mạch của Omugi Club có những đặc điểm nổi bật. Chúng được làm hoàn toàn từ thân lúa mạch tự nhiên, không chứa bất kỳ hóa chất độc hại nào, với màu sắc và độ bóng tự nhiên. Quy trình sản xuất bắt đầu từ việc thu hoạch thân lúa mạch, thường cao khoảng 1,2 mét. Sau khi thu hoạch, thân lúa mạch được phơi khô, loại bỏ các bộ phận không cần thiết như rễ, và sau đó cắt thành từng đoạn khoảng 20 cm. Để đảm bảo an toàn vệ sinh, các ống hút này được tiệt trùng bằng cách luộc và sau đó được đóng gói.
Hiện tại, sản phẩm được đóng gói tối thiểu là 10 ống/hộp và có giá 330 yên (khoảng 56.000 VND) đã bao gồm thuế. Trong năm 2021, Omugi Club đã sản xuất và đưa ra thị trường khoảng 300.000 ống hút.
Omugi Club không chỉ tạo ra một sản phẩm bền vững mà còn giúp giải quyết vấn đề rác thải nhựa trong xã hội hiện đại. Theo ước tính, có khoảng 13 đến 17,3 tỷ ống hút nhựa đang lưu hành tại Nhật Bản, và việc chuyển sang sử dụng ống hút từ lúa mạch không chỉ giảm thiểu ô nhiễm mà còn góp phần vào việc duy trì các hoạt động nông nghiệp bền vững.
Các sản phẩm của công ty đã được sử dụng tại nhiều nhà hàng và quán cà phê, và chúng cũng xuất hiện trong các chương trình quà tặng của chính phủ Nhật Bản nhằm khuyến khích đóng góp cho cộng đồng địa phương.
Để lan tỏa việc sử dụng các sản phẩm ít tác động đến môi trường, vào năm ngoái, Omugi Club đã làm việc với nhiều doanh nghiệp sản xuất ống hút ở vùng Kanto, Kyushu và các tổ chức khác trên khắp nước Nhật để xây dựng dự án “Fuzoroi Straw” với “Fuzoroi” trong tiếng Nhật nghĩa là đủ mọi hình dáng và kích cỡ. Các thành viên của dự án trao đổi thông tin về chuyên môn và máy móc để nâng cao hiệu quả công việc.
Bà Shigehisa bộc bạch: “Tôi không nghĩ rằng nhựa hoàn toàn xấu. Nhưng nếu có sẵn giải pháp thay thế, chúng ta có thể tận dụng chúng”.
Bà còn tổ chức các lớp học dạy làm ống hút lúa mạch và cùng nhau trao đổi về vấn đề môi trường. Phần lớn học viên là những gia đình có con nhỏ. “Tôi muốn mọi người biết những thứ bỏ đi vẫn có ích”, bà Shigehisa cho biết.
Việt Nam có thể rút ra nhiều bài học quý giá từ mô hình hoạt động của Omugi Club. Đặc biệt, việc phát triển các sản phẩm thay thế nhựa từ nguyên liệu bản địa, như lúa mạch hoặc các loại cây trồng khác, có thể tạo ra một hướng đi bền vững cho nền kinh tế nông nghiệp.
Bên cạnh đó, việc tăng cường giáo dục cộng đồng về tầm quan trọng của việc bảo vệ môi trường và sử dụng các sản phẩm thân thiện với môi trường cũng là một bài học cần thiết. Sự kết hợp giữa phát triển kinh tế và bảo vệ môi trường sẽ giúp Việt Nam xây dựng một nền kinh tế xanh, giảm thiểu tác động tiêu cực đến môi trường và nâng cao chất lượng cuộc sống cho cộng đồng.
4. Biến nước dùng ramen thừa thành nhiên liệu chạy tàu
Công ty Takachiho Amaterasu Railway, thành lập vào năm 1924 tại Takachiho, tỉnh Miyazaki, Nhật Bản, đã khẳng định vị thế của mình không chỉ trong ngành đường sắt mà còn trong lĩnh vực phát triển bền vững.
Công ty ban đầu được biết đến với những chuyến tàu du lịch qua các vùng cảnh đẹp hùng vĩ của Takachiho. Tuy nhiên, trong bối cảnh ngày càng gia tăng mối quan tâm về vấn đề môi trường, Takachiho Amaterasu Railway đã chuyển hướng chiến lược của mình để nâng cao nhận thức về các vấn đề này và phát triển các giải pháp bền vững.
Sáng kiến này không chỉ giúp giảm lượng chất thải thực phẩm mà còn góp phần giảm thiểu khí thải carbon từ việc sử dụng nhiên liệu truyền thống. Mục tiêu chính của dự án là tạo ra một mô hình mẫu cho việc sử dụng năng lượng bền vững trong giao thông công cộng, đồng thời nâng cao nhận thức về tầm quan trọng của việc giảm lãng phí.
Quy trình sản xuất biodiesel của Takachiho Amaterasu Railway bắt đầu từ việc thu thập nước dùng ramen và dầu ăn đã qua sử dụng. Mỡ lợn được tách ra khỏi nước dùng, sau đó được xử lý và trộn với biodiesel từ dầu chiên. Qua quy trình này, công ty không chỉ tái sử dụng các nguyên liệu thải mà còn tạo ra một nguồn năng lượng sạch hơn.
Theo thông tin từ các nguồn tài liệu, biodiesel từ mỡ lợn có thể giảm thiểu khí thải carbon một cách đáng kể so với nhiên liệu truyền thống, góp phần cải thiện chất lượng không khí và giảm thiểu ô nhiễm môi trường.
Thay vì mùi khói nặng nề từ diesel, hành khách có thể cảm nhận được hương thơm giống như mùi ramen hay cơm chiên, giúp cải thiện chất lượng dịch vụ và tạo cảm giác thân thiện hơn với môi trường.
Hiện nay, Takachiho Amaterasu Railway đang mở rộng mô hình sử dụng biodiesel này không chỉ cho tàu của mình mà còn cho các doanh nghiệp khác trong khu vực. Sự hợp tác với các nhà hàng và doanh nghiệp địa phương không chỉ thúc đẩy việc tái chế chất thải thực phẩm mà còn nâng cao nhận thức cộng đồng về các vấn đề môi trường. Công ty đã khẳng định rằng việc chuyển đổi sang biodiesel đã không gặp phải sự cố cơ khí nào kể từ khi áp dụng, cho thấy tính khả thi và hiệu quả của giải pháp này.
Việt Nam có thể học hỏi từ mô hình của Takachiho Amaterasu Railway bằng cách áp dụng các phương pháp tương tự trong việc tái chế chất thải thực phẩm và phát triển năng lượng bền vững.
Với việc gia tăng mối quan tâm về bảo vệ môi trường và áp lực từ việc giảm thiểu chất thải nhựa, việc sử dụng chất thải thực phẩm để sản xuất biodiesel có thể là một giải pháp hiệu quả để giảm thiểu lãng phí và đồng thời cung cấp năng lượng sạch cho các ngành công nghiệp khác. Mô hình này không chỉ góp phần vào bảo vệ môi trường mà còn mở ra cơ hội mới cho việc phát triển kinh tế bền vững.
Trúc Uyên
