📖 MỤC LỤC BÀI VIẾT 📖
58% doanh nghiệp niêm yết tại Việt Nam đang và sẽ trong giai đoạn lập kế hoạch ESG trong 2-4 năm tới, song thực hiện ESG là cả một hành trình dài hơi, đòi hỏi hơn cả những lời cam kết. Doanh nghiệp có thể bắt đầu thực hành ESG với lộ trình như thế nào, những công cụ tài chính nào sẽ là trợ lực trên hành trình ấy? Tìm hiểu ngay trong InnovationUP#29!
>>>Xem thêm: Đổi Mới Sáng Tạo Mở (Open Innovation): Mô Hình Đột Phá Giúp Tăng Tốc Đổi Mới Sáng Tạo
1. Tồn tại nhiều bất cập trong thực hành ESG
Trong ba thập kỷ qua, nền kinh tế chạy bằng than đã khiến Việt Nam trở thành quốc gia đóng góp hàng đầu vào lượng khí thải GHG trên toàn cầu, đạt tốc độ tăng trưởng nhanh nhất trên toàn thế giới. Từ bối cảnh đó, vấn đề phát triển bền vững càng nhận được sự quan tâm của cộng đồng doanh nghiệp toàn thế giới, trong đó có các doanh nghiệp Việt Nam.
Thời gian gần đây, các doanh nghiệp Việt Nam đã bắt đầu “đón nhận” nhiều hơn khái niệm ESG (Environmental - Môi trường, Social - Xã hội, Governance - Quản trị). Mặc dù có nhiều tiến bộ, các doanh nghiệp Việt Nam vẫn phải đối mặt với một số thách thức trong việc triển khai các chiến lược ESG.
Theo phân tích của Sustainalytics về việc công bố và hiệu suất ESG, Việt Nam đang đối mặt với nhiều rủi ro ESG chưa được quản lý hiệu quả do điểm số quản lý thấp và sự phơi nhiễm cao trong các ngành như thép, khai thác mỏ, dầu khí, tiện ích điện và thực phẩm.
>>>Xem thêm: Thiếu khung đánh giá chung, ESG khó trở thành hiện thực tại các KCN Việt Nam
Mức độ rủi ro và điểm quản lý ESG của Việt Nam so với các quốc gia khác (Nguồn: Sưu tầm)
Nhiều doanh nghiệp chưa thực sự hiểu rõ về lợi ích của việc thực hiện các tiêu chí ESG, dẫn đến sự chậm trễ trong việc xây dựng và triển khai các chương trình phát triển bền vững.
Theo báo cáo của PwC, 66% doanh nghiệp đã bắt đầu triển khai các chương trình ESG, nhưng chỉ có 22% có phạm vi hoàn chỉnh; 61% doanh nghiệp cho biết họ thiếu kiến thức về ESG.
Ngoài ra, mặc dù có 49% doanh nghiệp có cấu trúc ESG hình thức, nhưng chỉ có 24% có quản trị rõ ràng với cam kết, vai trò và trách nhiệm được xác định. Điều này cho thấy nhiều doanh nghiệp cần cải thiện và quản trị chặt chẽ hơn khi thực hiện cam kết ESG của mình.
Báo cáo về Mức độ sẵn sàng thực hành ESG tại Việt Nam năm 2022 (Nguồn: PwC)
Việc lựa chọn và triển khai các hoạt động phát triển bền vững trở nên khó khăn hơn khi mà không có một khung chuẩn chung. Điều này gây ra sự hoang mang cho các doanh nghiệp trong việc lựa chọn tiêu chí phù hợp để thực hiện ESG.
>>> Xem thêm: Thị trường carbon Châu Á và bài học chiến lược cho Việt Nam
Nội dung tiêu chuẩn ISO 26000 (Nguồn: Sưu tầm)
Các doanh nghiệp thường gặp khó khăn trong việc xử lý và phân tích dữ liệu này do các quy tắc thu thập không rõ ràng, thiếu chuẩn hóa và các tiêu chuẩn báo cáo không nhất quán đối với các chỉ số ESG. Những vấn đề này dẫn đến khoảng cách minh bạch và sự không chắc chắn về nguồn gốc và chất lượng dữ liệu, khiến việc so sánh và đánh giá hiệu suất của công ty trở nên khó khăn.
Các doanh nghiệp niêm yết công khai phải tuân thủ quy định về báo cáo ESG hàng năm, điều này đòi hỏi họ phải có đủ nguồn lực để theo dõi và đánh giá các chỉ số hiệu suất một cách liên tục. Nhiều doanh nghiệp vừa và nhỏ không có đủ khả năng tài chính và công nghệ để thực hiện điều này, khiến cho việc triển khai các chương trình ESG hiệu quả trở nên khó khăn.
Theo nghiên cứu của McKinsey, chỉ một số ít doanh nghiệp lớn và các công ty niêm yết công khai có khả năng triển khai đầy đủ các chiến lược ESG, nhấn mạnh thách thức lớn từ vấn đề tài chính trong việc đáp ứng các tiêu chí ESG.
>>>Xem thêm: Lộ trình đổi mới sáng tạo nhìn từ Mỹ - Nhật và bài học kinh nghiệm cho doanh nghiệp Việt
2. Bốn lộ trình giúp doanh nghiệp thực hiện mục tiêu ESG
Thực hiện ESG đòi hỏi sự kiên trì và một chiến lược rõ ràng. Để vượt qua những trở ngại ban đầu, doanh nghiệp cần phải biết điều hướng thách thức và xác định thứ tự ưu tiên cho các nhiệm vụ, cùng với kế hoạch cụ thể cho từng giai đoạn, từ đó gỡ rối từng nút thắt. PwC Việt Nam đã đưa ra một hướng dẫn gồm bốn lộ trình giúp doanh nghiệp triển khai mục tiêu ESG một cách toàn diện và có hệ thống.
2.1. Giai đoạn khởi đầu: Nhận thức và cấu trúc quản trị ESG
Trong giai đoạn này, doanh nghiệp cần nghiên cứu mức độ ảnh hưởng của các quy định ESG, từ đó xây dựng cơ cấu quản trị phù hợp. Điều quan trọng là xác định được các mục tiêu và chỉ tiêu ESG cụ thể, đồng thời thiết lập hệ thống báo cáo định kỳ để theo dõi tiến trình thực hiện.
2.2. Giai đoạn thực thi: Đội ngũ và cam kết ESG rõ ràng
Nhân sự phụ trách ESG cần có khả năng giám sát tiến độ thực hiện các mục tiêu ESG và thường xuyên báo cáo với Hội đồng Quản trị về tiến độ đạt được. Bên cạnh đó, họ cần đảm bảo rằng các nghĩa vụ báo cáo ESG theo các tiêu chuẩn quốc tế hoặc quốc gia được thực hiện đầy đủ và chính xác.
Một ví dụ điển hình là việc doanh nghiệp tổ chức các buổi hội thảo nội bộ để nâng cao nhận thức của nhân viên về tầm quan trọng của ESG, từ đó tạo ra cam kết mạnh mẽ hơn từ tất cả các phòng ban.
>>>Xem thêm: Làm sao duy trì một mô hình doanh nghiệp thích ứng linh hoạt với đổi mới sáng tạo?
2.3. Giai đoạn chiến lược: Cam kết ESG trong toàn bộ hoạt động
Khi doanh nghiệp đã thực hiện các bước cơ bản, bước tiếp theo là chuyển sang giai đoạn chiến lược.
Việc này bao gồm thực hiện truyền thông nội bộ và bên ngoài, nhấn mạnh cam kết của doanh nghiệp đối với các giá trị bền vững.
Ngoài ra, doanh nghiệp cần xây dựng các kế hoạch dài hạn như giảm khí thải carbon, tăng cường quản lý chuỗi cung ứng bền vững, và áp dụng công nghệ xanh. Việc này không chỉ giúp nâng cao uy tín thương hiệu mà còn giúp doanh nghiệp duy trì lợi thế cạnh tranh trên thị trường.
2.4. Giai đoạn dẫn đầu: Định hình hệ sinh thái ESG
Cuối cùng, các doanh nghiệp dẫn đầu trong lĩnh vực ESG cần phải theo dõi và phản ứng nhanh chóng với các yếu tố nhạy cảm trong hệ sinh thái ESG toàn cầu. Điều này bao gồm việc tham gia xây dựng các tiêu chuẩn và khung quy định ESG, đồng thời tiên phong trong các sáng kiến cải thiện bền vững trong ngành.
Doanh nghiệp có thể hợp tác với các tổ chức quốc tế hoặc chính phủ để định hình các chính sách ESG mới, cũng như thúc đẩy sự phát triển của các quy định ESG trong ngành. Việc tham gia vào các dự án liên kết, hợp tác với các bên liên quan sẽ giúp doanh nghiệp duy trì vị thế dẫn đầu trong quá trình chuyển đổi bền vững.
Việc thực hành ESG không chỉ là tuân thủ các yêu cầu pháp lý, mà còn đòi hỏi sự chủ động từ doanh nghiệp trong việc xây dựng lộ trình rõ ràng và có chiến lược. Bốn giai đoạn từ khởi đầu đến dẫn đầu giúp doanh nghiệp từng bước tích hợp các yếu tố ESG vào hoạt động kinh doanh, từ đó tạo ra giá trị bền vững cho cả doanh nghiệp và xã hội. Quan trọng nhất là việc xác định thứ tự ưu tiên, tập trung vào các mục tiêu cụ thể ở mỗi giai đoạn và không ngừng nâng cao cam kết ESG theo thời gian.
>>>Xem thêm: Thị trường đổi mới sáng tạo xanh bùng nổ: Động lực mới cho nền kinh tế bền vững
3. ESG - Xu hướng tất yếu và 5 công cụ tài chính không thể thiếu
Để ESG không còn xa tầm với của doanh nghiệp, ngoài bài toán về tinh thần - kiến thức - kinh nghiệm - lộ trình, bài toán “tài chính” cũng cần được đặt lên bàn cân. Việc huy động tài chính xanh trở nên hiệu quả để doanh nghiệp có thể đạt được các mục tiêu giảm phát thải khí nhà kính, bảo vệ tài nguyên thiên nhiên và thúc đẩy phát triển kinh tế bền vững…
Các giải pháp tài chính ESG như trái phiếu xanh, cho vay ưu đãi, và các quỹ đầu tư bền vững đã ra đời để hỗ trợ các doanh nghiệp trong quá trình chuyển đổi này. Những công cụ tài chính này không chỉ cung cấp nguồn vốn mà còn tạo ra một môi trường khuyến khích các doanh nghiệp đầu tư vào các dự án có tác động tích cực đến xã hội và môi trường. Dưới đây là 5 công cụ tài chính phổ biến, có thể hỗ trợ doanh nghiệp hiệu quả trong thực hành ESG:
3.1. Trái phiếu xanh (Green Bonds)
Trái phiếu xanh là một trong những công cụ phổ biến nhất được sử dụng để huy động vốn cho các dự án bền vững.
Hiện nay, nhiều quốc gia và tổ chức đã ban hành các tiêu chuẩn trái phiếu xanh, như EU Green Bond Standard, để đảm bảo tính toàn vẹn và sự minh bạch của công cụ này. Ví dụ, Tập đoàn Điện lực Pháp (EDF) đã phát hành trái phiếu xanh để huy động vốn cho các dự án năng lượng tái tạo, trong đó có năng lượng gió và mặt trời. Đối với các doanh nghiệp, việc sử dụng trái phiếu xanh không chỉ giúp tiếp cận vốn mà còn thể hiện cam kết với chiến lược phát triển bền vững.
Trái phiếu xanh chiếm tỷ trọng lớn nhất trong tài chính bền vững (Nguồn: Viện Tài Chính quốc tế)
3.2. Trái phiếu xã hội (Social Bonds)
Sau đại dịch COVID-19, trái phiếu xã hội đã trở thành một công cụ tài chính quan trọng để giải quyết các thách thức xã hội. Một ví dụ điển hình là Liên Hiệp Quốc (UN) đã phát hành trái phiếu xã hội nhằm hỗ trợ các dự án cải thiện sức khỏe và điều kiện sống cho người dân tại các nước đang phát triển.
Các doanh nghiệp, đặc biệt là trong lĩnh vực y tế và giáo dục, có thể sử dụng loại trái phiếu này để tài trợ cho các sáng kiến có lợi cho cộng đồng, từ đó vừa đạt được mục tiêu phát triển bền vững, vừa thu hút sự quan tâm của nhà đầu tư.
3.3. Trái phiếu liên kết bền vững (Sustainability-Linked Bonds)
Trái phiếu liên kết bền vững không giới hạn việc sử dụng vốn vào các dự án cụ thể, mà thay vào đó điều kiện tài chính của trái phiếu phụ thuộc vào việc doanh nghiệp có đạt được các mục tiêu ESG hay không.
Enel, một trong những tập đoàn năng lượng lớn nhất thế giới, đã phát hành trái phiếu liên kết bền vững với điều kiện lãi suất thay đổi dựa trên việc giảm lượng khí thải CO2 của họ. Điều này tạo ra động lực mạnh mẽ để các doanh nghiệp thực hiện nghiêm túc các mục tiêu ESG, nếu không sẽ đối mặt với chi phí tài chính cao hơn.
3.4. Trái phiếu thảm họa (Catastrophe Bonds)
Swiss Re, một trong những công ty tái bảo hiểm lớn nhất thế giới, đã sử dụng Cat Bonds để bảo vệ mình khỏi các tổn thất do bão lũ và động đất. Đối với các doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực năng lượng hoặc cơ sở hạ tầng, việc sử dụng Cat Bonds có thể giúp họ duy trì ổn định tài chính trước những biến cố khí hậu bất ngờ.
3.5. Vốn đầu tư mạo hiểm (Venture Capital)
Các quỹ đầu tư mạo hiểm thường tập trung vào các công nghệ bền vững như năng lượng tái tạo, vật liệu mới, hay các giải pháp hiệu quả năng lượng.
Ví dụ, Breakthrough Energy Ventures, quỹ đầu tư mạo hiểm của Bill Gates, đã đầu tư vào các doanh nghiệp khởi nghiệp phát triển công nghệ năng lượng sạch và giải pháp chống biến đổi khí hậu. Sự hỗ trợ tài chính từ vốn đầu tư mạo hiểm không chỉ giúp các doanh nghiệp tiếp cận vốn, mà còn giúp họ phát triển mạnh mẽ trong việc thực hiện các chiến lược ESG.
Các công cụ tài chính ESG, từ trái phiếu xã hội đến vốn đầu tư mạo hiểm, đã tạo ra một hệ sinh thái tài chính đa dạng, hỗ trợ doanh nghiệp thực hiện chiến lược ESG một cách hiệu quả. Bằng cách kết nối các mục tiêu tài chính với trách nhiệm xã hội, các công cụ này không chỉ giúp doanh nghiệp huy động vốn mà còn mở ra những cơ hội kinh doanh mới và củng cố uy tín thương hiệu.
Để tận dụng tối đa tiềm năng của các công cụ này, doanh nghiệp cần có một chiến lược ESG rõ ràng (tham khảo 4 lộ trình thực hành ESG) và lựa chọn các công cụ tài chính (5 công cụ tài chính) phù hợp với mô hình kinh doanh và mục tiêu phát triển của mình.
>>> Xem thêm: Những mô hình mới giải quyết vấn đề rác thải hữu cơ từ thực phẩm
4. Phiên thông tin & Giải mã bài học chuyển đổi xanh sản xuất tại Nhật Bản
Đồng hành cùng doanh nghiệp sản xuất Việt Nam tìm ra hướng đi sản xuất xanh và thực hành ESG phù hợp, BambuUP tổ chức "Phiên thông tin & Giải mã bài học chuyển đổi xanh tại Nhật Bản".
Webinar sẽ mang đến cái nhìn chuyên sâu về ESG và các giải pháp thực tiễn thành công từ Nhật Bản – quốc gia tiên phong trong sản xuất bền vững.
💡 Webinar sẽ cung cấp:
➤ Cách thức nâng cao năng lực thực thi ESG cho doanh nghiệp sản xuất Việt Nam.
➤ Góc nhìn chuyên gia: Bài học thực tiễn từ quá trình chuyển đổi xanh thành công tại Nhật Bản.
➤ Cơ hội kết nối: Giao lưu và giải đáp trực tiếp với chuyên gia quốc tế, mở rộng mạng lưới đối tác chiến lược.
➤Lộ trình chi tiết: Tìm hiểu chương trình Global Unlock Japan và công tác chuẩn bị để học tập và kết nối hiệu quả.
🔍 Đối tượng tham gia phù hợp:
➤ Doanh nghiệp sản xuất muốn nâng cao năng lực ESG.
➤ Lãnh đạo doanh nghiệp tìm kiếm cơ hội học hỏi từ Nhật Bản và mở rộng thị trường quốc tế.
➤ Cá nhân, tổ chức muốn tối ưu hóa quá trình chuyển đổi xanh trong sản xuất.
Webinar sẽ diễn ra vào lúc 14h00 ngày 17/10/2024 qua nền tảng Zoom, với giới hạn chỉ 70 slot đăng ký cho những ai tham gia sớm nhất.
Để không bỏ lỡ cơ hội này, quý vị có thể đăng ký ngay trên TicketX: https://ticketx.vn/global-unlock-in-japan
-------
InnovationUP: Chuỗi nội dung nâng cao năng lực đổi mới sáng tạo doanh nghiệp. Chuỗi nội dung này là một loạt tài liệu hỗ trợ doanh nghiệp thúc đẩy các hoạt động đổi mới sáng tạo, từ đó tạo ra giá trị mới, nâng cao năng lực cạnh tranh trên thị trường.
Trúc Uyên
