📖 MỤC LỤC BÀI VIẾT 📖
Ngành công nghiệp AI đang phát triển với tốc độ chưa từng có, với OpenAI dẫn đầu trong lĩnh vực máy học và xử lý ngôn ngữ tự nhiên. Tuy nhiên, Trung Quốc đang vươn lên mạnh mẽ với sự xuất hiện của DeepSeek, làm thay đổi cục diện toàn cầu và gia tăng căng thẳng trong cuộc đua công nghệ Mỹ - Trung.
Sử dụng các công nghệ tiên tiến như Mixture-of-Experts (MoE) và học tăng cường (reinforcement learning), DeepSeek cho thấy Trung Quốc ngày càng có khả năng thách thức vị thế dẫn đầu của Mỹ trong lĩnh vực AI. Khi cả hai quốc gia đều dốc sức đổi mới, cuộc đua giành quyền thống trị AI toàn cầu trở nên khốc liệt hơn bao giờ hết. Nhưng liệu chiến lược táo bạo của Trung Quốc có đủ để vượt qua Mỹ, hay OpenAI sẽ tiếp tục giữ vững lợi thế trong cuộc chiến định hình tương lai này?
>>> Xem thêm: Đổi mới sáng tạo là gì? Cẩm nang toàn diện về ĐMST cho doanh nghiệp
1. CUỘC CHIẾN GIÀNH NGÔI VƯƠNG TRONG LÀN SÓNG AI
Kể từ khi ra đời, OpenAI đã trở thành một thế lực quan trọng trong việc định hình ngành công nghiệp AI. Tuy nhiên, mặc dù có ảnh hưởng mạnh mẽ, OpenAI hiện chỉ chiếm 11,05% thị phần trong thị trường AI rộng lớn, đứng sau các công ty dẫn đầu như Optimole (28,06%) và Drift (23,53%).
Mặc dù OpenAI vẫn tiếp tục thúc đẩy sự đổi mới, những con số này cho thấy mức độ cạnh tranh khốc liệt trong lĩnh vực AI đang phát triển nhanh chóng [1]. Tuy nhiên, khi nói đến mô hình nền tảng và nền tảng AI, OpenAI vẫn chiếm ưu thế với 39% thị phần, khẳng định vị thế vượt trội của mình trong ngành [1]. Giá trị của OpenAI đã tăng vọt lên 157 tỷ USD, nhờ vào những vòng gọi vốn khổng lồ, cho thấy sự tin tưởng mạnh mẽ từ các nhà đầu tư. Sự tăng trưởng vượt bậc này không chỉ củng cố vị trí của OpenAI như một nhà lãnh đạo trong ngành AI, mà còn nhấn mạnh tiềm năng của nó trong việc định hình lại tương lai của trí tuệ nhân tạo [2][3].
Đến cuối năm 2024, doanh thu định kỳ hàng năm của OpenAI đã đạt 4 tỷ USD, chủ yếu nhờ vào sự thành công vượt bậc của ChatGPT, sản phẩm chủ lực của họ. ChatGPT chiếm 69,9% thị phần trong thị trường đăng ký AI, củng cố sự thống trị của OpenAI trong phân khúc có lợi nhuận cao nhất của ngành [1][3].
>>> Xem thêm: Đổi Mới Sáng Tạo Mở (Open Innovation): Mô Hình Đột Phá Giúp Tăng Tốc Đổi Mới Sáng Tạo
Sự trỗi dậy bất ngờ của DeepSeek (Nguồn: Internet)
Khi OpenAI tiếp tục củng cố vị thế trong ngành AI thông qua đổi mới sáng tạo và thống trị thị trường, cuộc cạnh tranh toàn cầu càng trở nên căng thẳng. Trung Quốc, đặc biệt, đã nổi lên như một đối thủ mạnh, tận dụng các sáng kiến được nhà nước hỗ trợ, dữ liệu người tiêu dùng khổng lồ và các khoản đầu tư kỷ lục để thúc đẩy sự tiến bộ AI và thách thức vị thế dẫn đầu của Mỹ trong lĩnh vực này.
Rõ ràng, Trung Quốc đã vững vàng đứng thứ hai thế giới về công nghệ AI, chỉ xếp sau Mỹ. Chính phủ Trung Quốc nhận thức rõ AI là nền tảng của sự phát triển kinh tế và quân sự, vì vậy họ đang đầu tư mạnh mẽ vào lĩnh vực này, tận dụng dữ liệu tiêu dùng khổng lồ để thu hẹp khoảng cách công nghệ. Với sản lượng nghiên cứu AI cao nhất thế giới, bằng sáng chế và đầu tư vốn mạo hiểm kỷ lục, hệ sinh thái AI của Trung Quốc đang thịnh vượng nhờ sự kết hợp mạnh mẽ giữa các sáng kiến nhà nước và đổi mới sáng tạo từ khu vực tư nhân [4][5].
Cuộc cạnh tranh công nghệ gia tăng giữa Trung Quốc và Mỹ đã trở thành cuộc chiến đấu quyết định cho quyền lực toàn cầu, với AI là mặt trận chính. Cả hai quốc gia đều đang đầu tư mạnh mẽ vào nghiên cứu và đổi mới để giành lợi thế chiến lược, qua đó định hình tương lai về quyền lực kinh tế và quân sự [44]. Cuộc “đụng độ giữa các gã khổng lồ” này đang thay đổi cục diện toàn cầu, khi cả hai quốc gia rượt đuổi nhau trong cuộc đua đổi mới và ảnh hưởng [4][6].
Trung Quốc đang đặt cược lớn vào AI mã nguồn mở, với sự ra đời của DeepSeek, mô hình đổi mới gần đây nhất của họ, một chiến lược giúp thúc đẩy đổi mới nhanh chóng và vượt qua các hạn chế mà các công ty Mỹ gặp phải khi bị ràng buộc với các mô hình sở hữu. Bằng cách xây dựng một hệ sinh thái hợp tác mạnh mẽ, Trung Quốc đã thúc đẩy nhanh chóng sự tiến bộ AI, củng cố vị thế của mình là một trong những nhà lãnh đạo toàn cầu trong cuộc đua giành thống trị công nghệ [5][6].
>>> Xem thêm: ESG Là Gì? Vì Sao Doanh Nghiệp Nên Đầu Tư vào ESG?
2. CUỘC CÁCH MẠNG AI CỦA TRUNG QUỐC
2.1. Hệ sinh thái AI của Trung Quốc
Hệ sinh thái AI của Trung Quốc phát triển mạnh mẽ nhờ sự kết hợp giữa cơ sở hạ tầng, dữ liệu, nhân tài và đổi mới sáng tạo, những yếu tố quan trọng để mở rộng ứng dụng AI. Đầu tư vào mạng lưới 5G và các trung tâm dữ liệu tiết kiệm năng lượng hỗ trợ khả năng tính toán cao cần thiết để huấn luyện các mô hình quy mô lớn [8]. Với hơn 700 triệu người dùng internet, Trung Quốc có một lượng dữ liệu khổng lồ để cung cấp cho các thuật toán AI, cộng với các quy định bảo mật lỏng lẻo, cho phép tiếp cận rộng rãi dữ liệu người tiêu dùng để phát triển AI [13].
Hơn nữa, Trung Quốc đã xác lập chiến lược lâu dài để trở thành cường quốc trong lĩnh vực AI toàn cầu thông qua các đầu tư mạnh mẽ, chính sách tiên tiến và chiến lược đổi mới đặc biệt [7][8][9]. Cách tiếp cận của Trung Quốc chủ yếu dựa vào các sáng kiến AI do chính phủ hỗ trợ, lộ trình AI công nghiệp và chiến lược phát triển nguồn lực AI vững mạnh [10]. Trung Quốc không còn chỉ là người chơi mới nổi trong lĩnh vực AI mà đã dần trở thành một thế lực trung tâm trong việc định hình tương lai của trí tuệ nhân tạo [9].
Đặc biệt, trong hệ sinh thái này, các startup AI Trung Quốc như Zhipu AI, Baichuan AI, Moonshot AI và Minimax đang dẫn đầu cuộc cách mạng AI, đặc biệt trong công nghệ sinh tạo. Những công ty này đang thúc đẩy những bước tiến tiên tiến và đẩy lùi giới hạn của đổi mới sáng tạo trong lĩnh vực AI [10].
Thêm vào đó, mô hình Hunyuan-Large của Tencent đã vượt qua Llama 3.1 của Meta trên nhiều chỉ số, chứng tỏ sự tiến bộ mạnh mẽ của Trung Quốc trong AI và khả năng cạnh tranh ở cấp độ cao nhất toàn cầu, ngay cả khi đối mặt với hạn chế phần cứng [7]. Cuối cùng, startup DeepSeek của Trung Quốc gần đây đã tạo nên tiếng vang trong cuộc đua AI với những mô hình mã nguồn mở hiệu quả cao như DeepSeek R1, thách thức những ông lớn trong ngành như OpenAI và đẩy lùi giới hạn của đổi mới sáng tạo tiết kiệm tài nguyên [7][11].
>>> Xem thêm: Tín Chỉ Carbon Là Gì? Thị Trường Tín Chỉ Carbon Ở Việt Nam
Quy mô thị trường AI của Trung Quốc (Nguồn: Statista 2024)
2.2. Những Yếu Tố Đang Thúc Đẩy Sự Phát Triển Của Đổi Mới AI Tại Trung Quốc
Trung Quốc không chỉ hỗ trợ AI mà còn đang xây dựng tương lai của công nghệ này. Chính phủ đóng vai trò quan trọng trong việc thúc đẩy đổi mới sáng tạo, đặc biệt ở các khu vực kém phát triển, thông qua việc nuôi dưỡng các startup tiềm năng và tăng cường mối quan hệ với các tổ chức hàng đầu như Đại học Thanh Hoa.
Thông qua các sáng kiến lớn như "AI+" và "Kế hoạch Phát triển AI Thế hệ Mới", Trung Quốc đang đầu tư mạnh mẽ vào dữ liệu lớn và nghiên cứu AI. Ra đời vào năm 2017, chiến lược này đặt ra tầm nhìn đầy tham vọng: biến Trung Quốc thành cường quốc AI toàn cầu vào năm 2030. Bằng cách kết hợp kế hoạch dài hạn với quy định linh hoạt, đất nước này đang tăng tốc phát triển AI đồng thời đảm bảo sự cân bằng giữa đổi mới và an toàn, qua đó thay đổi cục diện công nghệ toàn cầu [8][10][12][13].
>>> Xem thêm: Vật liệu xây dựng xanh: Cách Nhật Bản tái tạo công trình và đối mặt với thiên tai
Sự tập trung của Trung Quốc vào các ứng dụng theo ngành (Nguồn: Internet)
Trung Quốc không chỉ thúc đẩy AI cho mục đích chung mà còn tập trung chiến lược vào các ứng dụng ngành cụ thể, đặc biệt trong tài chính và y tế, nơi tác động của AI dễ dàng nhận thấy nhất. Trong lĩnh vực tài chính, AI đang cải cách việc đánh giá rủi ro, phát hiện gian lận, giao dịch thuật toán, và dịch vụ ngân hàng cá nhân, giúp các tổ chức hoạt động hiệu quả và an toàn hơn.
Trong y tế, AI đang cải tiến chẩn đoán y tế, phát triển thuốc và quản lý chăm sóc bệnh nhân, nâng cao tính khả dụng và độ chính xác trong điều trị. Cách tiếp cận này đảm bảo rằng việc áp dụng AI không chỉ là sự tiến bộ công nghệ mà còn là giải pháp thực tiễn giúp tăng trưởng năng suất, giảm chi phí và tạo ra lợi thế cạnh tranh bền vững trong các ngành trọng điểm [14].
Hơn nữa, sáng kiến "AI Plus" của chính phủ còn thúc đẩy sự phát triển của các đổi mới trong ngành, trong khi AI đang chuyển đổi các lĩnh vực chủ chốt - tối ưu hóa sản xuất, cải thiện hệ thống y tế, và phát triển xe tự lái. Trung Quốc cũng đặc biệt chú trọng đến hợp tác giữa các lĩnh vực, tích hợp AI với các công nghệ như 5G và robotics để tăng cường tác động. Đối với nhu cầu năng lượng ngày càng tăng của AI, đất nước này đang ưu tiên giải pháp năng lượng bền vững và phát triển hạ tầng dữ liệu xanh để giảm thiểu tác động môi trường [8][15][16][17].
>>> Xem thêm: Bao bì bền vững: 6 chiến lược tối ưu cho đường đua đổi mới sáng tạo xanh
Làn sóng mới của các startup AI Trung Quốc (Nguồn: Internet)
Ngoài ra, thay vì chỉ tập trung vào nhận diện khuôn mặt như các công ty AI Trung Quốc trước đây, một làn sóng startup mới đang tái định hình lại ngành công nghiệp AI, đặc biệt trong AI sinh tạo, thay vì chỉ sao chép công nghệ hiện có. ModelBest, ví dụ, đang dẫn đầu với các mô hình ngôn ngữ nhỏ hiệu quả, thiết kế cho xử lý trực tiếp trên thiết bị, nâng cao tính riêng tư và cắt giảm chi phí đáng kể. Những công ty đổi mới này không chỉ theo kịp xu hướng, mà còn viết lại quy tắc AI, đưa ra những giải pháp AI thực tiễn và tiết kiệm chi phí, phục vụ cả thị trường nội địa và toàn cầu [10].
Chúng tập trung vào những ứng dụng thực tế để tăng cường hiệu quả, tự động hóa và khả năng mở rộng trong các ngành như sản xuất, y tế và giáo dục [8][11]. Chẳng hạn, Zhipu AI hợp tác với chính phủ địa phương và các doanh nghiệp nhà nước để tự động hóa các công việc như điền mẫu và phân tích báo cáo tài chính [11]. Tuy nhiên, để nổi bật trong cuộc đua AI ngày càng gay gắt, các đổi mới nhỏ hơn như Minimax và Moonshot đang khắc phục các điểm yếu và tập trung vào các ứng dụng chuyên biệt hoặc nghiên cứu tiên tiến, điều này giúp họ duy trì sự cạnh tranh với các ông lớn như Alibaba và ByteDance, không phải bằng cách mở rộng quy mô mà bằng cách cung cấp giải pháp AI giá trị cao mà các công ty lớn có thể bỏ qua.
Trong khi đó, các startup như DeepSeek và ModelBest đang thay đổi chiến lược, không chỉ dừng lại ở huấn luyện mô hình nền tảng mà còn tập trung vào xây dựng các ứng dụng đối mặt với người tiêu dùng trên nền tảng các mô hình đã được huấn luyện sẵn. Bằng cách sử dụng AI đã được huấn luyện, họ giảm chi phí, tăng tốc phát triển và cung cấp các giải pháp khả thi, có thể mở rộng, đáp ứng nhu cầu thực tế. Cách tiếp cận này không chỉ dân chủ hóa việc áp dụng AI mà còn làm cho đổi mới sáng tạo trở nên dễ tiếp cận và có tác động lớn, củng cố vị thế của Trung Quốc như một cường quốc AI toàn cầu [18].
Tóm lại, sự phát triển mạnh mẽ của AI tại Trung Quốc được thúc đẩy bởi sự hỗ trợ mạnh mẽ của chính phủ, các ứng dụng AI theo ngành và các startup đổi mới sáng tạo vượt ra ngoài việc sao chép công nghệ. Các sáng kiến như "AI+" và "Kế hoạch AI Thế hệ Mới" đang thúc đẩy sự đổi mới, trong khi sự tích hợp AI với 5G, robotics và hạ tầng bền vững giúp tăng trưởng nhanh chóng.
Các startup mới như ModelBest và Zhipu AI đang ưu tiên các giải pháp AI tiết kiệm chi phí trong các ngành tài chính, y tế và sản xuất. Hơn nữa, sự xuất hiện của DeepSeek đánh dấu một bước ngoặt lớn, giúp Trung Quốc thách thức sự thống trị của Mỹ trong lĩnh vực AI. Bằng cách phát triển mô hình nền tảng và các ứng dụng có thể mở rộng, DeepSeek và các đối thủ cùng ngành đang đặt ra các chuẩn mực mới toàn cầu, định hình lại quỹ đạo AI và ảnh hưởng đến các tổ chức phương Tây.
>>> Xem thêm: Carbon: Lợi ích kép cho doanh nghiệp trong cuộc chạy đua phát thải ròng bằng 0
3. DEEPSEEK LÀ AI?
3.1. Tổng quan
DeepSeek được thành lập vào cuối năm 2023 bởi Liang Wenfeng, một nhà sáng lập kỳ cựu và đồng sáng lập quỹ đầu tư mạo hiểm Trung Quốc High-Flyer [19][20]. Công ty có trụ sở tại Hàng Châu, Chiết Giang, và bắt nguồn từ tầm nhìn chiến lược của High-Flyer trong việc tích hợp trí tuệ nhân tạo vào giao dịch chứng khoán định lượng [19][20].
Khác với các công ty AI Mỹ chủ yếu dựa vào doanh thu từ công nghệ tiêu dùng, DeepSeek được tài trợ trực tiếp từ lợi nhuận giao dịch của High-Flyer, cho phép công ty nghiên cứu AI độc lập mà không cần sự hỗ trợ từ vốn đầu tư mạo hiểm [20]. Vào đầu năm 2025, công ty ra mắt mô hình AI đầu tiên, DeepSeek-R1, được phát triển với một phương pháp tiết kiệm chi phí, sử dụng ít tài nguyên tính toán hơn so với các đối thủ Mỹ [19][21].
Phương pháp này giúp DeepSeek vận hành độc lập mà không cần đến đầu tư mạo hiểm hay nguồn vốn bên ngoài, cho phép công ty tập trung hoàn toàn vào nghiên cứu và phát triển AI [19][21].
>>> Xem thêm: Bức tranh toàn cảnh về Đổi mới sáng tạo ở Thụy Điển
DeepSeek là ai? (Nguồn: Internet)
Đến đầu năm 2025, DeepSeek đã ra mắt DeepSeek-R1, mô hình AI quy mô lớn đầu tiên của công ty, được thiết kế với kiến trúc tiết kiệm chi phí, yêu cầu ít tài nguyên tính toán hơn nhiều so với các đối thủ Mỹ. Điều này đạt được nhờ vào kỹ thuật huấn luyện tối ưu, cấu hình phần cứng chuyên biệt và chiến lược nén mô hình độc quyền. Khác với cách tiếp cận mã nguồn đóng của các công ty AI phương Tây như OpenAI, Google DeepMind và Anthropic, DeepSeek đã mạnh dạn mở mã nguồn các mô hình của mình dưới giấy phép MIT.
Đây là một bước đi táo bạo, không chỉ thúc đẩy khả năng tiếp cận và hợp tác toàn cầu mà còn giúp DeepSeek trở thành một lực lượng đột phá trong ngành AI, thách thức sự thống trị của Mỹ trong nghiên cứu các mô hình ngôn ngữ lớn (LLMs) và AI nền tảng [19][21][22].
Sự phát triển nhanh chóng của DeepSeek đã thu hút sự chú ý toàn cầu, đặc biệt khi Trung Quốc tiếp tục coi AI là ngành công nghiệp chiến lược. Phương pháp độc đáo của công ty - kết hợp tài trợ tài chính từ High-Flyer, huấn luyện AI tiết kiệm tài nguyên và tính mở mã nguồn—đã khơi lên nhiều cuộc thảo luận về tương lai của sự lãnh đạo AI, với nhiều nhà phân tích xem DeepSeek là một yếu tố thay đổi cuộc chơi trong bối cảnh AI đang phát triển [19][21][22].
3.2. Sự Khác Biệt So Với OpenAI Của Mỹ
DeepSeek nổi bật nhờ vào tập trung vào học tập theo thời gian thực và việc tích hợp kiến trúc Mixture-of-Experts (MoE), một thiết kế giúp tối ưu hóa hiệu suất tính toán bằng cách chỉ kích hoạt các thành phần mô hình phù hợp nhất cho mỗi nhiệm vụ.
Phương pháp này giúp DeepSeek phân bổ tài nguyên hiệu quả hơn, giảm thiểu việc sử dụng tài nguyên không cần thiết trong khi vẫn duy trì hiệu suất cao. Mô hình của DeepSeek cũng được huấn luyện trên dữ liệu kết hợp, bao gồm cả kiến thức tổng quát và dữ liệu chuyên ngành, giúp nó đặc biệt phù hợp với các ngành chuyên biệt như y tế và tài chính, nơi sự chính xác và hiểu biết bối cảnh là rất quan trọng [23][24][26].
Ngược lại, OpenAI đã xây dựng danh tiếng của mình qua việc phát triển các mô hình xử lý ngôn ngữ tự nhiên quy mô lớn (NLP), đặc biệt là dòng GPT. Các mô hình này được huấn luyện trên những dữ liệu khổng lồ và đa dạng, trang bị cho chúng khả năng ngôn ngữ rộng lớn, xuất sắc trong AI hội thoại, sáng tạo nội dung và hỗ trợ lập trình. Phương pháp của OpenAI ưu tiên tính linh hoạt và khả năng thích ứng, giúp các mô hình của họ tham gia vào các cuộc đối thoại phức tạp, tạo văn bản giống con người và hỗ trợ các công việc lập trình.
Mặc dù cả DeepSeek và OpenAI đều đang đẩy mạnh sự đổi mới trong AI, nhưng mục tiêu chiến lược của họ có sự khác biệt - DeepSeek tối ưu hóa cho hiệu quả và trí tuệ chuyên ngành, trong khi OpenAI nhắm đến quy mô và sự thông thạo đa mục đích trong các tương tác AI [23][25].
>>> Xem thêm: AI có phải là GPS dẫn đường cho đầu tư xanh, mở khóa 40.000 tỷ đô ESG?
Quá trình huấn luyện tiết kiệm và suy luận hiệu quả của DeepSeek (Nguồn: Cornell University)
Về hiệu suất và tính ứng dụng, DeepSeek nổi bật với độ chính xác bối cảnh cao, nhờ vào khả năng học theo thời gian thực, giúp mô hình liên tục thích ứng với thông tin mới và các mô hình dữ liệu thay đổi. Điều này giúp DeepSeek trở thành một lựa chọn tuyệt vời cho các môi trường năng động nơi dữ liệu và thông tin thời gian thực rất quan trọng, như kinh doanh thông minh, tự động hóa quy trình và phân tích dữ liệu tiên tiến [23][24].
Trong khi đó, các mô hình của OpenAI lại được tinh chỉnh cho sự trôi chảy ngôn ngữ tự nhiên, giúp chúng xuất sắc trong AI hội thoại, viết sáng tạo, phát triển chatbot và hỗ trợ lập trình. Được thiết kế để tạo ra các sản phẩm đầu ra mượt mà, mạch lạc và có cấu trúc, các mô hình của OpenAI được sử dụng rộng rãi trong các doanh nghiệp ưu tiên tương tác khách hàng, sáng tạo nội dung và phát triển phần mềm AI [23][25].
DeepSeek áp dụng phương pháp hoàn toàn mã nguồn mở, cho phép các nhà phát triển tiếp cận không giới hạn vào các mô hình của công ty, giúp họ tùy chỉnh và điều chỉnh công nghệ theo nhu cầu riêng biệt. Mô hình minh bạch này thúc đẩy văn hóa hợp tác và đổi mới, giúp một loạt người dùng - từ các startup đến các nhà nghiên cứu học thuật - có thể tận dụng sức mạnh của AI mà không gặp phải các rào cản tài chính lớn.
Bên cạnh đó, cơ cấu giá linh hoạt của DeepSeek cũng đảm bảo rằng các tổ chức nhỏ hơn có thể sử dụng công nghệ này, giúp nó trở nên dễ tiếp cận ngay cả với những công ty không có ngân sách lớn nhưng vẫn cần khả năng AI tiên tiến [26][27]. Ngược lại, các mô hình của OpenAI là mã nguồn đóng và chủ yếu có thể tiếp cận thông qua API trả phí và quan hệ đối tác thương mại, nghĩa là chỉ những tổ chức có đủ nguồn lực tài chính mới có thể tận dụng tối đa công nghệ này.
Mặc dù phương pháp này giúp OpenAI đảm bảo an toàn, bảo mật và các yếu tố đạo đức, nhưng nó cũng tạo ra rào cản đối với các công ty nhỏ và các nhà phát triển độc lập. Việc kiểm soát quyền truy cập giúp việc sử dụng công nghệ được giám sát chặt chẽ nhưng cũng hạn chế sự dân chủ hóa AI cho những ai không thể đáp ứng yêu cầu chi phí [26][27].
Tổng quan, mặc dù hiệu suất của DeepSeek chưa vượt qua được OpenAI, nhưng DeepSeek vẫn nổi bật với tính hiệu quả chi phí, tính linh hoạt và sự mở cửa, cung cấp giải pháp hấp dẫn cho các nhà phát triển và ngành công nghiệp cần các khả năng AI được tùy chỉnh. Khả năng thích ứng của công ty cho phép các mô hình của DeepSeek dễ dàng được tùy chỉnh cho nhiều trường hợp sử dụng, từ các công cụ kinh doanh thông minh chuyên biệt đến các ứng dụng dữ liệu động.
Mô hình mở, minh bạch của công ty khuyến khích văn hóa hợp tác và đổi mới, giúp người dùng có thể tinh chỉnh và cải tiến công nghệ để đáp ứng các nhu cầu riêng mà không gặp phải các hạn chế từ các hệ thống mã nguồn đóng đắt đỏ. Vì vậy, DeepSeek đã trở thành lựa chọn hấp dẫn cho các tổ chức và nhà phát triển tìm kiếm giải pháp AI tiết kiệm chi phí, linh hoạt và đảm bảo hiệu suất, có thể tinh chỉnh chính xác với các mục tiêu riêng biệt.
>>> Xem thêm: Bức tranh toàn cảnh về đổi mới sáng tạo tại Trung Quốc - Phần 1: Chính trị - Kinh tế
3.3. Những Hạn Chế của DeepSeek
Mặc dù DeepSeek đã đạt được những bước tiến lớn trong việc giảm chi phí tính toán nhờ vào các sáng tạo như tính toán độ chính xác hỗn hợp và kỹ thuật thưa thớt, cho phép nó hoạt động hiệu quả ngay cả với nguồn lực hạn chế [28], nhưng vẫn còn tồn tại những hạn chế trong các lĩnh vực như an ninh mạng, tuân thủ quy định và tích hợp hệ thống.
Rủi Ro An Ninh Mạng
DeepSeek, một dự án AI mã nguồn mở đến từ Trung Quốc, đã gây ra mối lo ngại lớn về bảo mật dữ liệu, đặc biệt là ở các quốc gia phương Tây. Những lo ngại này càng trở nên nghiêm trọng hơn trong bối cảnh tình hình địa chính trị căng thẳng và các vấn đề liên quan đến gián điệp giữa Trung Quốc và các quốc gia phương Tây. Mặc dù tính mã nguồn mở của DeepSeek khuyến khích đổi mới sáng tạo và khả năng tiếp cận, nhưng nó cũng tạo ra rủi ro bảo mật cao, khi mô hình này có thể bị lợi dụng cho mục đích xấu [29][30].
Một trong những lo ngại lớn nhất là khả năng tồn tại những "lỗ hổng lén lút" (backdoors) được nhúng vào trong mô hình AI. Những lỗ hổng này có thể trở thành cổng vào cho các cuộc tấn công mạng, giúp kẻ tấn công truy cập trái phép vào dữ liệu nhạy cảm hoặc hệ thống.
Các chuyên gia cũng lo ngại về sự xuất hiện của "mật mã ngủ" - mã được thiết kế để ở trạng thái không hoạt động cho đến khi được kích hoạt theo một điều kiện nhất định, gây ra mối đe dọa khó lường đối với bảo mật. Những lỗ hổng như vậy có thể dẫn đến thi hành mã từ xa, nơi kẻ tấn công có thể thực thi các lệnh trái phép trên các hệ thống dễ bị tổn thương [30].
Ngoài những rủi ro kỹ thuật này, xuất xứ từ Trung Quốc của DeepSeek càng làm gia tăng lo ngại về quyền riêng tư dữ liệu, giám sát chính phủ và ảnh hưởng từ các cơ quan Trung Quốc. Tính mã nguồn mở kết hợp với căng thẳng địa chính trị khiến DeepSeek dễ bị lợi dụng kỹ thuật và chịu sự kiểm tra chính trị, gây nên sự e ngại trong việc áp dụng, đặc biệt là trong các ngành công nghiệp yêu cầu bảo mật dữ liệu cao [29][30].
Tuân Thủ Quy Định
Theo Liên minh Châu Âu, các mô hình của DeepSeek có lỗ hổng bảo mật đáng kể, bao gồm các rủi ro như chiếm đoạt mục tiêu và rò rỉ đầu vào, điều này vi phạm các yêu cầu về công bằng và minh bạch theo Đạo luật AI của Liên minh Châu Âu. Hơn nữa, các mô hình của DeepSeek cũng cho thấy độ thiên lệch cao hơn so với các mô hình cơ sở, tạo ra thách thức trong việc tuân thủ các yêu cầu của Đạo luật AI về công bằng và minh bạch [31][32]. Bên cạnh đó, các nhà quản lý Liên minh Châu Âu cũng đang điều tra vi phạm GDPR tiềm ẩn, vì DeepSeek xử lý dữ liệu của cư dân Liên minh Châu Âu nhưng lại tuyên bố GDPR không áp dụng cho nó [33].
Ngoài ra, DeepSeek đang phải đối mặt với nhiều hạn chế toàn cầu do lo ngại về bảo mật dữ liệu, tuân thủ quy định và sự kiểm soát của chính phủ. Cơ quan bảo vệ dữ liệu của Ý, Garante, đã yêu cầu gỡ bỏ DeepSeek khỏi các cửa hàng ứng dụng của nước này, vì thiếu thông tin chính sách bảo mật và không tuân thủ yêu cầu GDPR [33]. Tương tự, Úc đã cấm DeepSeek khỏi các hệ thống của chính phủ liên bang vì các rủi ro bảo mật và mối đe dọa đến chủ quyền quốc gia, sau khi xảy ra một vụ rò rỉ dữ liệu lớn, tiết lộ các đầu vào người dùng và khóa API [34].
Tại Ấn Độ, chính phủ đã phát đi cảnh báo về bảo mật dữ liệu nhưng có kế hoạch lưu trữ mô hình AI trên các máy chủ trong nước để tăng cường bảo mật và duy trì quyền kiểm soát dữ liệu nhạy cảm [35]. Những hạn chế ngày càng gia tăng này làm nổi bật sự kiểm tra quy định nghiêm ngặt đối với DeepSeek và những khó khăn trong việc đáp ứng các tiêu chuẩn bảo vệ dữ liệu toàn cầu.
>>> Xem thêm: Những mô hình mới giải quyết vấn đề rác thải hữu cơ từ thực phẩm
Thách Thức Tích Hợp
Mặc dù DeepSeek rất hiệu quả, việc tích hợp vào các hoạt động kinh doanh hiện tại vẫn gặp phải thách thức do kiến trúc đặc biệt và khả năng sử dụng thấp hơn so với các mô hình đã được thiết lập như Google Gemini. Những sự khác biệt về thiết kế và chức năng khiến việc áp dụng và tích hợp DeepSeek vào quy trình công việc của doanh nghiệp trở nên khó khăn hơn [29][36].
Hơn nữa, mặc dù DeepSeek xuất sắc trong lý luận AI, việc sử dụng API của nó lại khá phức tạp, tạo ra thêm một lớp khó khăn cho các nhà phát triển, làm giảm sự tích hợp mượt mà của DeepSeek vào các ứng dụng. Vì vậy, các doanh nghiệp có thể gặp khó khăn khi khai thác tối đa khả năng AI tiên tiến của DeepSeek trong các hệ thống của họ [37].
Cuối cùng, mặc dù DeepSeek cung cấp một giao diện rõ ràng và dễ sử dụng, nhưng thiếu các tính năng nâng cao và tích hợp hệ sinh thái, điều này có ở các đối thủ như ChatGPT và Google Gemini [38][39][40]. Do đó, những tính năng này làm cho các đối thủ trên trở nên hấp dẫn hơn với người dùng tìm kiếm một trải nghiệm mượt mà và đầy đủ tính năng.
3.4. Cơ Hội Phát Triển Cho DeepSeek
Sự tập trung của DeepSeek vào hiệu quả, tiết kiệm chi phí và hợp tác mã nguồn mở mang lại những cơ hội lớn cho sự phát triển tiếp theo của công ty. Nhờ vào các kỹ thuật sáng tạo như Mixture-of-Experts (MoE) và học tăng cường, DeepSeek có thể nâng cao hiệu suất trong khi giảm chi phí tính toán, giúp AI trở nên dễ tiếp cận và tiết kiệm hơn cho các doanh nghiệp trên nhiều ngành nghề [41][42].
Bên cạnh đó, tính mã nguồn mở của DeepSeek thúc đẩy hợp tác toàn cầu, cho phép các startup và công ty nhỏ xây dựng dựa trên nền tảng của DeepSeek, thúc đẩy đổi mới nhanh chóng và mở rộng việc ứng dụng công nghệ này [43]. Sự mở cửa này không chỉ dân chủ hóa quyền truy cập vào AI mà còn thúc đẩy sự phát triển công nghệ, đặc biệt ở những khu vực thiếu tài nguyên, nơi những bước tiến này có thể tạo ra sự thay đổi mang tính cách mạng.
Với tầm nhìn vào các mô hình AI bền vững, DeepSeek có tiềm năng thu hút các nhà đầu tư quan tâm đến môi trường, tạo ra cơ hội thị trường mới trong khi đáp ứng nhu cầu ngày càng tăng về các giải pháp công nghệ thân thiện với môi trường.
>>> Xem thêm: Cách nhiên liệu hàng không bền vững (SAF) đang tái định hình tương lai ngành hàng không
4. KẾT LUẬN
Tóm lại, sự xuất hiện của DeepSeek đánh dấu một mốc quan trọng trong ngành AI, thể hiện tiềm năng phát triển AI theo hướng bền vững hơn. Mặc dù còn những hạn chế, nhưng không thể phủ nhận rằng bằng cách tập trung vào hiệu quả, giảm chi phí tính toán và tích hợp các phương pháp bảo vệ môi trường, DeepSeek đã trở thành một hình mẫu cho việc phát triển AI sao cho vừa đổi mới vừa bảo vệ bền vững.
Sự chuyển hướng này sang AI bền vững mang lại cơ hội lớn cho các quốc gia như Việt Nam tham gia vào ngành công nghiệp này. Với hệ sinh thái công nghệ ngày càng phát triển, Việt Nam hoàn toàn có thể áp dụng các nguyên tắc tương tự, tận dụng công nghệ AI tiên tiến trong khi vẫn ưu tiên trách nhiệm với môi trường.
Bằng cách khai thác mô hình mã nguồn mở của DeepSeek và thúc đẩy đổi mới sáng tạo trong nước, Việt Nam có thể đóng vai trò quan trọng trong cảnh quan AI toàn cầu, góp phần xây dựng một tương lai bền vững và bao trùm hơn cho ngành công nghiệp này.
>>> Xem thêm: AI, Metaverse và IoT: Công nghệ 'phá đảo' giúp TMĐT Trung Quốc dẫn đầu toàn cầu
—-------
Tuấn Kiệt
BambuUP có mạng lưới nguồn lực sẵn sàng đồng hành với doanh nghiệp đang tìm kiếm kinh nghiệm tự những chuyên gia trong ngành trí tuệ nhân tạo để triển khai các sáng kiến AI một cách hiệu quả.
Chúng tôi đã đồng hành cùng nhiều doanh nghiệp hàng đầu như EVN, Heineken Việt Nam, FASLINK, DKSH Smollan,... trong việc công bố các thách thức đổi mới sáng tạo mở. BambuUP tự hào là đối tác chiến lược đáng tin cậy, luôn hỗ trợ doanh nghiệp trong các hoạt động đổi mới sáng tạo và quá trình chuyển đổi xanh mạnh mẽ.
Để không bỏ lỡ những tin tức mới nhất hàng tuần về Đổi Mới Sáng Tạo xanh ở Việt Nam, bạn có thể:
